Гепатит — бұл бауырдың қабыну ауруы, оны әртүрлі себептер тудыруы мүмкін: вирустық инфекциялар, алкогольді шамадан тыс тұтыну, уытты заттар, кейбір дәрі-дәрмектер және аутоиммундық процестер. Ең жиі кездесетін түрлері — вирустық гепатиттер, олар A, B, C, D және E әріптерімен белгіленеді. Әрбір вирустың таралу жолдары, қауіптілік деңгейі және ағзаға әсері әртүрлі болады.
Гепатит A және E көбінесе ластанған су мен тағам арқылы беріледі. Бұл түрлері, әдетте, созылмалы түрге өтпейді және көп жағдайда толық жазылып кетеді. Гепатит A санитарлық жағдайы нашар аймақтарда кең таралған. Гепатит E дамушы елдерде жиі кездеседі және жүкті әйелдер үшін өте қауіпті болуы мүмкін.
Гепатит B, C және D қан және басқа биологиялық сұйықтықтар арқылы жұғады. Жұғудың негізгі жолдары — қорғаныссыз жыныстық қатынас, стерильді емес медициналық құралдарды қолдану, қан құю және есірткіні ине арқылы тұтыну. Гепатит B анадан балаға босану кезінде жұғуы мүмкін. B және C вирустарының қауіптілігі — олар созылмалы түрге ауысып, бауыр циррозы мен бауыр қатерлі ісігі сияқты ауыр асқынуларға алып келуі мүмкін. Гепатит D тек B вирусы бар адамда ғана дамиды және аурудың ауыр өтуіне себеп болады.
Гепатиттің белгілері ауру түріне байланысты әртүрлі болады. Әдетте, әлсіздік, тез шаршау, тәбеттің төмендеуі, жүрек айнуы, оң жақ қабырға астындағы ауырсыну, зәрдің қараюы, нәжістің түссізденуі және сарғаю (тері мен көздің ағының сары түске боялуы) байқалады. Алайда аурудың бастапқы кезеңінде, әсіресе созылмалы түрінде, симптомдар байқалмауы мүмкін, бұл дер кезінде диагноз қоюды қиындатады.
Диагнозды нақтылау үшін зертханалық әдістер қолданылады — қан анализдері арқылы вирустық маркерлер анықталады, бауырдың биохимиялық көрсеткіштері тексеріледі, сонымен қатар УДЗ және бауыр биопсиясы сияқты құралдық әдістер пайдаланылады.
Гепатиттің алдын алу — жеке гигиена ережелерін сақтау, қайнатылмаған суды және жуылмаған тағамды тұтынудан бас тарту, жыныстық қатынас кезінде сақтық шараларын сақтау, стерильді медициналық құралдарды қолдану және вакцинациялау. Бүгінде гепатит A және B-ге қарсы тиімді вакциналар бар. C түріне қарсы вакцина әлі жасалмаған, бірақ қазіргі антивирустық препараттар созылмалы C гепатитін толық емдеуге мүмкіндік береді.
Гепатитті ерте анықтау және уақытылы емдеу — ауыр асқынулардың алдын алудың және бауыр денсаулығын сақтаудың басты шарты.